ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ

Μια νέα πραγματικότητα
γράφει ο Μιχάλης Στρατηγάκης
(stratigakis@pasteur.gr)

Οι ερμηνείες που δίνονται μέχρι τώρα για την τρέχουσα παγκόσμια χρηματιστηριακή κρίση είναι τεχνικές και πολιτικές. Αναφέρονται σε στεγαστικά δάνεια προς φτωχούς δανειολήπτες που δημιούργησαν "τοξικά ομόλογα" τα οποία εν συνεχεία πέρασαν απο το αμερικανικό χρηματοπιστωτικό σύστημα στην παγκόσμια οικονομία μέσω τραπεζών. Ενοχοποιείται η ελλιπής παρέμβαση του κράτους καθώς και ο κακός σχεδιασμός και η απληστία των "golden boys" για υψηλά bonus.
Είναι όμως αυτά αρκετά για να εξηγηθεί μια τόσο μεγάλη οικονομική αναστάτωση;

Η λογιστική αξία (βλέπε πραγματική) των μετοχών είναι συνήθως λιγότερο απο το 10% της χρηματιστηριακής. Λογιστική αξία είναι το πηλίκο της πραγματικής αξίας (περιουσία κ.λ.π.) μιας εισηγμένης δια του αριθμού των μετοχών. Το υπόλοιπο 90% είναι η προσδοκία για ανάπτυξη. Άρα όποιος αγοράζει μια μετοχή δεν αγοράζει μόνο πραγματική αξία αλλά και την πιθανότητα να την μεταπωλήσει σε υψηλότερη τιμή μετά απο περαιτέρω ανάπτυξη της εισηγμένης επιχείρησης. Αυτή ακριβώς η πιθανότητα έχει μειωθεί.

Κατά κανόνα οι φυσικοί πόροι για την ανάπτυξη αντλούνται άμεσα ή έμμεσα απο το οικοσύστημα. Π.χ. :
- Βιομηχανική παραγωγή: Τεράστιες ποσότητες υλικών που είναι συμβατά με το οικοσύστημα μετατρέπονται σε ασύμβατα. Για παράδειγμα τα ορυκτά καύσιμα μετατρέπονται σε διοξείδιο του άνθρακα τόσο κατά την παραγωγική διαδικασία όσο και κατα την χρήση προϊόντων της βιομηχανικής παραγωγής όπως αυτοκίνητα και ηλεκτρικές συσκευές. Επίσης τα βιομηχανικά απόβλητα κατά κανόνα μολύνουν το περιβάλλον.
- Γεωργική παραγωγή: Τεράστιες εκτάσεις μετατρέπονται από δασικές σε καλλιεργήσιμες με αποτέλεσμα τη διατάραξη της βιοποικιλότητας τόσο στη χλωρίδα όσο και στην πανίδα. Αυτό γίνεται πιο έντονο με τη χρήση φυτοφαρμάκων, την υπερκατανάλωση νερού και τις μονοκαλλιέργειες.
- Οικιστική και τουριστική ανάπτυξη: Εδώ εκτός απο την χωροταξική επιβάρυνση έχουμε και τις πολύ μεγάλες ανάγκες σε υποδομές, πρώτες ύλες και προϊόντα για τους πληθυσμούς που εγκαθίστανται ή μεταφέρονται (χωρίς να αναφέρουμε και τα απόβλητα).
Όλα αυτά (και πολλά άλλα) έχουν προκαλέσει σημαντικές αλλοιώσεις στο Οικοσύστημα τόσο στην ξηρά και τη θάλασσα όσο και στην ατμόσφαιρα με κυριότερο το φαινόμενο του θερμοκηπίου.

Είναι λοιπόν αυτονόητο ότι όσο στενεύουν οι φυσικοί πόροι αρχίζει να δημιουργείται κλίμα δυσπιστίας για περισσότερη ανάπτυξη. Σε αυτό έχουν συντελέσει η πρόσφατη ενεργειακή κρίση, η παγκόσμια κρίση στις τιμές των τροφίμων και οι ερμηνείες που δίνονται για τις κλιματικές αλλαγές σε σχέση με το περιβάλλον.

Στην κρίση του 1929, ο πληθυσμός της γης ήταν λιγότερος από 2 δισεκατομμύρια ανθρώπους και σήμερα είναι σχεδόν 7 δισεκατομμύρια αυξανόμενος με ρυθμό περίπου 70 εκατομμύρια το χρόνο.
Η μέση κατανάλωση περιβαλλοντικών πόρων ανά άτομο έχει υπερδιπλασιαστεί απο τότε μέχρι σήμερα.
Το 1929 το οικοσύστημα είχε ακόμη περιθώρια. Σήμερα έχει φτάσει στα όριά του.
Το ερώτημα επομένως είναι αν κι αυτή η κρίση θα είναι παροδική ή αν υπό το βάρος περιβαλλοντικών επιπτώσεων έχουμε μπροστά μας μια νέα πραγματικότητα...

(Το άρθρο αυτό μαζί με πολλά άλλα και ενδιαφέροντα θέματα δημοσιεύεται στο φύλλο Μαρτίου της μηνιαίας εφημερίδας "Πράσινη Πολιτική", την οποία μπορείτε να αναζητήσετε στα ελεύθερα σημεία διανομής και στα γραφεία των Οικολόγων Πρασίνων στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη τηλ.: 210- 32 41 001 και 2310 222 503).