ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ... ΜΕΣΑΙΩΝΑ!

Στην Ευρώπη η Παιδεία και ο Πολιτισμός

Το ξέρατε ότι απο τις σημαντικότερες περιόδους για την παιδεία, ήταν ο 9ος αιώνας;

Ο Καρλομάγνος (που δεν γνώριζε γραφή ούτε ανάγνωση) ένωσε το μεγαλύτερο τμήμα της δυτικής Ευρώπης και επέβαλε ένα είδος κεντρικής διοίκησης, που απαιτούσε εξειδικευμένη στελέχωση. Έτσι, ιδρύθηκαν σχολεία (και στις τρεις βαθμίδες) και καθεδρικές σχολές.

Αυτά αποτέλεσαν τις βάσεις για την επερχόμενη ανάπτυξη της αστικής παιδείας!

Τα πρώτα αστικά σχολεία, στοιχειώδους και μέσης εκπαίδευσης, άρχισαν να δημιουργούνται απο τον 11ο αιώνα. Ήταν ανεξάρτητα απο τις καθεδρικές σχολές όπου καταρτιζόταν ο κλήρος. Με την ανάπτυξη των πόλεων και του εμπορίου εδραιώθηκε το εκπαιδευτικό σύστημα. Στα μεγάλα αστικά κέντρα εμφανίστηκαν οι "διανοούμενοι", που είχαν ως επάγγελμα τον στοχασμό! Οι λόγιοι αυτοί, ήταν οι καθηγητές των σχολών του 12ου αιώνα, που ως επαγγελματίες του πνεύματος οργανώθηκαν σε συντεχνίες.

Λίγο πριν απο το τέλος του 12ου αιώνα η εισροή νέων γνώσεων ήταν τόσο μεγάλη, που δημιουργήθηκε ανάγκη για ανώτερες σπουδές.

Τον 13ο αιώνα, μέσα σε ένα μεταβαλλόμενο εκπαιδευτικό και αστικό περιβάλλον, αναδύθηκε ο θεσμός του ευρωπαϊκού πανεπιστημίου. Δεν επρόκειτο για ένα σύνολο κτιρίων ούτε για έναν οργανισμό, όπως είναι σήμερα, αλλά ήταν συντεχνίες καθηγητών και σπουδαστών.

Αυτά, εν συντομία, συνέβησαν στην Ευρώπη κατα τον Μεσαίωνα σε ό,τι αφορά την παιδεία και το εκπαιδευτικό σύστημα. Ας μη μιλούν, λοιπόν,για "μεσαίωνα"όσοι θέλουν να περιγράψουν με μελανά χρώματα τη σημερινή κατάσταση γιατί τα βήματα προς τη μόρφωση και τη γνώση των ανθρώπων υπήρξαν πράγματι θεαματικά στη μακρινή εκείνη εποχή.

Σήμερα, όμως, μέλημα των διοικούντων τις χώρες στην Ευρώπη μοιάζει να είναι η κατά το δυνατόν μεγαλύτερη αποξένωση της γνώσης απο τη διανόηση και τη βαθύτερη καλλιέργεια του πνεύματος. Οι άνθρωποι που αποφοιτούν απο σχολές και πανεπιστήμια αποτελούν εξιδικευμένα εργαλεία παραγωγικότητας και σκληρού ανταγωνισμού. Σίγουρα, οι οικονομικές ανάγκες, και τώρα όπως τότε , απαιτούν άμεση ικανοποίηση. Πολλά σχολεία, τον 11ο αιώνα, οργανώνονταν από τις συντεχνίες των πλούσιων εμπόρων. Οι ανάγκες των πολυεθνικών εταιρειών, τον 20ο και τον 21ο αίώνα, χωρίς πραγματικό ανθρωπιστικό προσανατολισμό, αναζητούν εξειδικευμένο δυναμικό στελεχών, που να ανταποκρίνεται στη μια και μοναδική ανάγκη της συνεχούς αύξησης των κερδών. Χορηγοί- επενδυτές εκπαιδευτικών και πολιτιστικών ιδρυμάτων, παγκοσμίως, ενισχύουν την αντίληψη της απόκτησης γνώσεων με γνώμονα την απόκτηση πλούτου. Με τη λογική του σκληρού ανταγωνισμού και του συνακόλουθου αντίστοιχου management με σκοπό το υπερκέρδος, χώρος και χρόνος για τον πολιτισμό, με όρους στοχασμού, διανόησης και βαθύτερης καλλιέργειας του ανθρώπινου πνεύματος, περιορίζονται δραματικά. Άλλωστε, δεν λείπουν παντός είδους χλευαστικά σχόλια για ανθρώπους που δεν κυνηγούν άκριτα τον υλικό πλούτο και θεωρούν ότι η πραγματική ευημερία έχει ως απαραίτητη προϋπόθεση τον πνευματικό πολιτισμό, καθενός και του συνόλου, στην κοινωνία. Σε περιόδους οικονομικής κρίσης, ανεξαρτήτως απαρίθμησης αιώνων, ο "μεσαίωνας" ξαναγυρνά στα χρόνια της από-γνωσης και της χολέρας... του νου.

Το ερώτημα που προκύπτει επιτακτικά είναι εάν η Οικονομία υπηρετεί τον Πολιτισμό;

Προτού, όμως, απαντηθεί θα έπρεπε να σκεφτούμε πάλι και να συνειδητοποιήσουμε το περιεχόμενο που έχει στη σημερινή καθημερινότητα η λέξη "πολιτισμός". Γιατί, άραγε, με τον πολιτισμό που κατακτήσαμε στη δυτική κοινωνία, η ζωή μας γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη ενώ η ποιότητα του τρόπου διαβίωσης (δυστυχώς και επιβίωσης) ολοένα πιο ευτελής; Έχει κυλήσει τόσος πολύς χρόνος απο την εποχή του Καρλομάγνου, που, λογικά, εφόσον ο κόσμος γλίτωσε, μέχρι σήμερα, την ολοκληρωτική καταστροφή, θα περίμενε κανείς να έχουν πια ξεπεραστεί τα περισσότερα εμπόδια ώστε όλοι οι άνθρωποι να ζουν με λιγότερες επι πληρωμή επαγγελματικές ή άλλες Α-σχολίες, καλύτερες αμοιβές, και ελεύθερο χρόνο να καλλιεργούν, χωρίς κανένα φόβο, την ανθρώπινη σκέψη να είναι πιο φιλική προς τους ίδιους και το περιβάλλον μέσα στο οποίο θα γεννηθούν, θα ζήσουν και θα πεθάνουν.