ΠΟΙΟΣ ΦΟΒΑΤΑΙ ΤΟΝ ΤΥΠΟ;

Ομόφωνη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
αμφισβητεί το νόμο "περί Τύπου"

του Νικήτα Λιοναράκη

Ομόφωνη ήταν η καταδίκη της Ελλάδας με την προχθεσινή απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων! Και ομόφωνη η δικαίωσή μου, στην προσφυγή «Λιοναράκης εναντίον Ελλάδος» για τον αντιδημοσιογραφικό και τυποκτόνο νόμο 1178/81, όπως τροποποιήθηκε το 1995. Ο νόμος αυτός, ο γνωστός ως νόμος «περί τύπου», καθιέρωσε την αστική ευθύνη του δημοσιογράφου και έκτοτε εκατοντάδες δημοσιογράφοι σέρνονται στα δικαστήρια με βάσει αγωγές που καταθέτουν όσοι επιδιώκουν να φιμώσουν προσωπικά τους δημοσιογράφους αλλά και την ελευθερία της έκφρασης. Ο νόμος αυτός επέτρεψε να στηθεί μια πραγματική «βιομηχανία αγωγών» από διάφορους επιτήδειους.

Η υπόθεση αφορούσε μια ζωντανή εκπομπή μου του 1999, στην τότε ΕΡΑ-1 με τίτλο «Στις γειτονιές της Ελλάδας» και συγκεκριμένα μια συνέντευξη για θέματα εξωτερικής πολιτικής. Κατά τη διάρκεια της εκπομπής, ο συνεντευξιαζόμενος από εμένα άσκησε κριτική για τη δράση εμπλεκόμένων στην υπόθεση Οτσαλάν. Μεταξύ άλλων και του δικηγόρου Φ. Κρανιδιώτη.

Ο τελευταίος, επικαλούμενος «προσβολή της προσωπικότητάς του», άσκησε αγωγή. Βάσει αυτής καταδικάστηκα σε πρώτο και δεύτερο βαθμό, ενώ η σχετική απόφαση επικυρώθηκε και από τον Άρειο Πάγο.

Με δικηγόρο τον καθηγητή του Συνταγματικού Δικαίου, Σταύρο Τσακυράκη, προσέφυγα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Η σημερινή απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, φυσικά, θεωρεί «λαθεμένες» τις κρίσεις των ελληνικών δικαστηρίων. Συγκεκριμένα έκρινε, ότι υπήρξε παράβαση των άρθρων 6 (δικαίωμα σε δίκαιη δίκη) και 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (περί ελευθερίας του λόγου και της έκφρασης). Καταδίκασε δε το ελληνικό δημόσιο σε αποζημίωσή μου, με το ποσό των 49.238 ευρώ.

Η απόφαση αυτή αφορά την προσωπική μου περίπτωση, αλλά εμμέσως αμφισβητεί και τον ίδιο το αντιδημοσιογραφικό νόμο. Διατυπώνει, δηλαδή, και κρίσεις που αποτελούν ευθεία αμφισβήτηση των βασικών διατάξεών του.

Α. Θεωρεί, ότι οι κρίσεις που ακούγονται ειδικά σε μία «πολιτική εκπομπή» αποτελούν «έκφραση γνώμης» και δεν συνιστούν «προσβολή προσωπικότητας».

Β. Θεωρεί, επίσης, ότι η δημιουργία αμάχητου τεκμηρίου με την αντικειμενικοποίηση των χρηματικών ποινών που προβλέπει ο ελληνικός νόμος (στάνταρτ ποσό για εφημερίδα, άλλο για ραδιόφωνο, άλλο για τηλεόραση, άλλο για περιφερειακά ΜΜΕ), δεν υπολογίζει την οικονομική κατάσταση του δημοσιογράφου.

Αυτά από μία πρώτη ανάγνωση της απόφασης.


Νικήτας Λιοναράκης
nilion@otenet.gr