Μνημόνιο περί... ευθύνης Υπουργών Να πώς το θέτει η φίλη μου με τον απλό τρόπο που σκέπτεται ως μέση εργαζόμενη ελληνίδα, μέσης ηλικίας, μέσης οικονομικής κατάστασης, μέσης μόρφωσης. «Βρε, αυτοί» είπε, το αυτοί το είπε με περιφρόνηση σχεδόν με αηδία, «πρέπει να φύγουν, να εξαφανιστούν, όχι να φύγουν μόνο από την κυβέρνηση, από τη χώρα να φύγουν από προσώπου γης.» Μοιάζει να ξελαφρώνει λίγο λέγοντας ότι αυτοί οι υπουργοί πρέπει να ντρέπονται πάρα πολύ για το φοβερό κακό· για όλα εκείνα τα ζώα, τα δέντρα, τα πετούμενα, τα ζωύφια, τα χορτάρια, από το πιο μεγάλο ως το πιο μικρό, που απαίσια καίγονται «εξ’ αιτίας μας» και εννοεί πως αυτοί μας κυβερνούν εμείς έχουμε ευθύνη. Οι κλιματικές αλλαγές είναι σε μεγάλο βαθμό δική μας ευθύνη· αλλά οι πολιτικές ευθύνες, οι αστικές, οι ποινικές, οι εμπορικές και οι λόγω βλακείας ευθύνες είναι καταστροφές που συμβαίνουν εξ’ αιτίας αυτών που εγκληματούν συνειδητά κι εκείνων που τους διευκολύνουν συνειδητά ή ασυνείδητα. Οι πρώτοι δρουν με αίσθημα σιγουριάς ότι τα μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης είναι πρόχειρα, ελλιπή, ανεπαρκή. Η ανομία και η αδικία δύσκολα τιμωρούνται. Οι δεύτεροι ξέρουν ότι η τιμωρία του εγκληματία κατά της ζωής του φυσικού περιβάλλοντος συνήθως είναι πρακτικά ανέφικτη. Γιατί; Άλλοι λένε «τα συμφέροντα», άλλοι ότι δεν γίνεται να πιάσεις εμπρηστή και να’ σαι σίγουρος ότι αυτός το έκανε άμα δεν το ομολογήσει κι αν δεν υπάρχουν μάρτυρες που να τον έχουν δει και να το καταθέσουν και να στέκει η μαρτυρία τους κ.λ.π. κ.λ.π. Ίσως γιατί κανείς ποτέ δεν πήρε στα σοβαρά το να πιαστεί ένας, έστω ένας, που έβαλε φωτιά κι ένας που τον πλήρωσε για να τη βάλει, να τους δέσουνε, αυτούς του δυο, ανάμεσα στα καμένα και να τους πυρπολήσουνε ζωντανούς που λέει ο λόγος. Καλύτερα να φωνάξουνε τα κανάλια και να τους διαπομπέψουνε. Δεν γίνονται όμως αυτά τα πράγματα. Αμέλεια θα πούνε, ψυχολογικά προβλήματα θα πούνε, ό,τι θέλεις θα πούνε για να μην τιμωρηθούν και να ξεχαστούν. Κι αφού δεν γίνονται αυτά τα πράγματα πώς θα αναλάβουν άλλοι, οι υψηλά ιστάμενοι την ευθύνη επειδή δεν πρόλαβαν, δεν συντόνισαν καλά την αντιμετώπιση των πυρκαγιών, της μίας, των πολλών, γενικά της φωτιάς στα μπατζάκια μας παντού.
Της Πάρνηθας, της Πεντέλης, του Υμηττού, του Μαινάλου, της Ηλείας, της Χίου, της Ρόδου, του Φοινικοδάσους… και γενικότερα της Οικονομίας!
Η ευθύνη, φίλη μου, μας λένε, είναι δική μου και δική σου επειδή είμαστε τα θύματα. Κανείς δεν τιμωρείται ποτέ εκτός από τα θύματα. Η ευθύνη, γράψε το, βαρύνει όλους μαζί κι όλοι μαζί θα τιμωρηθούμε όταν θα ’ρθει η ώρα και τότε, θα αναρωτιόμαστε: Μα γιατί, τι έκανα και με τιμωρείτε τόσο άδικα; Οι αρμόδιοι υπουργοί θα αναλάβουν πάλι την ευθύνη να μας σώσουν αλλά όχι την ευθύνη γιατί χρειάστηκε να μας σώσουν με δικές μας θυσίες. Η ώρα αυτή έχει έρθει, αλλά αυτό εδώ το κείμενο δεν είναι καινούργιο, είχε γραφτεί με αφορμή τη μεγάλη καταστροφή της Πάρνηθας.
Υπάρχει άραγε τρόπος να μη καιγόμαστε άδικα; Υπάρχει λύση; Υπάρχει κάτι που αν το κάνουμε και το τηρούμε ευλαβικά, θα ζήσουμε στον επίγειο παράδεισο με τα δάση μας, τα καθαρά νερά μας, τα ζώα, τα πουλιά, το οξυγόνο, τη θάλασσα, τον ήλιο, να αναπνέουμε επιτέλους ελεύθερα; Με ευημερία, ευμάρεια, οικονομική άνθιση, καλοζωία; Με… prosperity! Αμέ, υπάρχει η πιο καταπληκτική ιδέα ώστε να μη βάζει κανείς επίτηδες φωτιά στη ζωή μας, κι αν καμιά φορά αρπάξει φωτιά κατά λάθος ή κατά κακή τύχη, να σβήνει γρήγορα προτού επεκταθεί και γίνει ανεξέλεγκτη και επί πλέον ακόμα και η πιο περιορισμένης έκτασης ζημιά να αποκαθίσταται κι όλα να γίνονται καλύτερα από πριν. Υπάρχει τρόπος οπωσδήποτε γιατί δεν μπορεί να’ χουμε φτάσει στο διάστημα και να μην υπάρχει τρόπος να ζούμε εδώ κάτω. Κατά πόσο το θέλουμε όλοι, και οι πάνω και οι κάτω, δεν έχω καταλάβει. Το θέλουμε;
Μέχρι να γίνει αυτό το θαύμα, όσοι μας κυβερνούνε κατόπιν δικής μας εντολής κι έχουν τη χαρά να γίνονται πρωθυπουργοί και αρμόδιοι υπουργοί, αυτοί, όλοι οι σπουδαίοι άνθρωποι, να πληρώνουνε πρόστιμο, μεγάλο πρόστιμο στην πόλη, το χωριό, τη χώρα όπου η αδιαφορία και η ανικανότητα συνεπάγεται καταστροφή· από την τσέπη τους κανονικά να πληρώνουν μεγάλο φόρο τιμής επειδή επί πρωθυπουργίας τους ή επί υπουργίας τους σε κάποιον τομέα συνέβη κάτι κακό κι επειδή απέτυχαν να το προλάβουν και να μην επιτρέψουν να επεκταθεί και να επαναληφθεί.
Κάθε πρωθυπουργός, κάθε υπουργός, κάθε βουλευτής και κάθε περιφερειάρχης και δήμαρχος, πρώην, νυν και επόμενος, να καταβάλει στον δημόσιο κορβανά, ας πούμε από 200.000 ευρώ ως φόρο τιμής για κάθε έτος εξουσίας! Πολλά; Και λίγα είναι, λέει. Τα προεκλογικά έξοδα για να ανέλθουν στα αξιώματα, η δύναμη, η ισχύς, η αίγλη που αποκτούν, οι τιμές που τους αποδίδονται όπου πάνε κι όπου σταθούν είναι πάρα πολλά, πολύ περισσότερα είναι τα οφέλη που απολαμβάνουν παρά οι ευθύνες που αναλαμβάνουν. Εμείς, οι ασήμαντοι πολίτες, πληρώνουμε πολύ περισσότερους φόρους απ’ όσο αξίζει η λειτουργία μιας παλαιωμένης, μεταχειρισμένης, κουρασμένης ελληνικής μηχανής με ψεύτικα και επικίνδυνα ανταλλακτικά.
Όταν ένας εργαζόμενος σε μια επιχείρηση (δημόσια ή ιδιωτική) θεωρηθεί υπεύθυνος για οποιαδήποτε ζημιά (από αμέλεια ή δόλο) είτε την πληρώνει είτε απολύεται. Είτε την πληρώνει και απολύεται. Εκτός κι αν η επιχείρηση είναι οικογενειακή οπότε δύσκολα βάζεις το μαχαίρι στο λαιμό του αδερφού σου, του κουμπάρου σου, του μπατζανάκη σου γιατί αντίκειται στις ελληνικές παραδόσεις, τις παντός είδους άνευ όρων παραδόσεις. Άρα, χέρια ψηλά, Έλληνες και Ελληνίδες, όλοι μαζί μπορεί να μην τα φάγαμε ακριβώς αλλά... Μαζί το κάψαμε το πελεκούδι! Ο χορός της αυτοκαταστροφής μας θα γίνεται ολοένα πιο ξέφρενος όσο ευθύνες δεν αποδίδονται σε κανέναν, όπως δεκαετίες τώρα ελάχιστοι εμφανίζουν τα πραγματικά έσοδα ή πληρώνουν κανονικά φόρους στο κράτος, αφού το κράτος έχει τη φήμη του πρώτου κλέφτη.
Η φτώχεια θέλει καλοπέραση! Αλλά μόνο αν έχεις καλούς φίλους δεν κοστίζει η καλοπέραση. Και για να μη παρεξηγούμαστε όταν λέω καλοπέραση και καλούς φίλους εννοώ ζεστή παρέα και επικοινωνία. Τελικά, σκέφτομαι, το μνημόνιο μπορεί να φέρει τους ανθρώπους πιο κοντά.
Αισιοδοξία εύχομαι.
